KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2010/050

Gündem No : 80

Karar Tarihi : 12.07.2010

Karar No : 2010/UY.I-2028

Şikayetçi :

Aykan Elektrik İnşaat Ltd. Şti., Sütlüce Köyü Merkez/MUŞ

İhaleyi yapan idare:

Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. Muş İl Müdürlüğü, Sunay Mahallesi İstasyon Cad No: 1 MUŞ

Başvuru tarih ve sayısı:

22.06.2010 / 14498

Başvuruya konu ihale:

2010/54152 İhale Kayıt Numaralı "10.49.Enh/05 Yelalan Enh." İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

08.07.2010 tarih ve I.Y.18.20.0063/2010-36E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. Muş İl Müdürlüğü tarafından 24.05.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “10.49.ENH/05 Yelalan ENH.” ihalesine ilişkin olarak Aykan Elektrik İnşaat Ltd. Şti.’nin 11.06.2010 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 16.06.2010 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 22.06.2010 tarih ve 14498 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 17.06.2010 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince, ihalenin iptaline,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;

Van Gölü EDAŞ Muş İl Müdürlüğü’nün 24.05.2010 tarih ve 10.49 ENH/05 Grup ihaleye teklif verdikleri, ihale komisyonunca işin yaklaşık maliyetinin 459.185,67 TL olarak açıklandığı, 08.06.2010 tarihinde faks yoluyla gönderilen kesinleşen ihale kararında ihalenin en düşük teklif (257.000 TL) veren firma üzerinde bırakıldığının, firmalarının teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı teklife göre yüksek olması nedeniyle uygun görülmediğinin belirtildiği, ihalenin yaklaşık maliyete ve diğer tekliflere göre aşırı düşük teklif veren firma üzerinde bırakıldığı, idarenin İdari Şartnamenin 33 üncü maddesine ve ihale mevzuatına uygun değerlendirme yapılmadığı,

Şikayet başvurusu üzerine İdarenin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 8 ve 27 nci maddeleri görmezden gelinerek aynı yönetmeliğin 11 nci maddesinin üçüncü fıkrası gerekçe gösterilerek itirazlarının uygun bulunmadığı, anılan yönetmeliğin 11 inci maddesinde yaklaşık maliyetin güncellenmesinin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlar için geçerli olduğu, yaklaşık maliyetin tekliflerin açılıp yaklaşık maliyetin istekliler huzurunda belirtilmesi sonrasında düzeltilebilecek bir durum olmadığı,

İdare tarafından gerek ihale sürecinde gerekse kesinleşen ihale kararına ek olarak yaklaşık maliyetin değiştirildiği hususunda herhangi bir bildirimde bulunulmadığı, sonradan hesaplanan yaklaşık maliyetin %44 tenzilatlı olan teklifi %29 tenzilatlı hale getirildiği, ilk ilan tarihinde anılan işin yapımında kullanılan köşebent demir ve iletken transformatör fiyatlarının TEDAŞ 2010 birim fiyatları, piyasa fiyatları ve işçilik oranları göz önünde bulundurulduğunda tekliflerin açılması aşamasında 459.185,67 TL olarak açılanan yaklaşık maliyetin %15 tenzilatlı hale getirilmesine sebep bir durum olmadığı, firmalarının teklifinin sınır değerin üzerindeki ilk teklif olduğu,

İddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

Bahse konu ihale 10.49.ENH/05 Grup Yelalan Grup Köyler ENH Tesisi yapım işi ihalesi olup 03.05.2010 tarihli İhale Onay Belgesi eki Yaklaşık Maliyet İcmal Tablosunun tetkikinden bahse konu işin yaklaşık maliyetinin 459.185,67 TL, yaklaşık maliyetin hazırlanış tarihinin ise 27.04.2010 tarihi olduğu belirtilmiştir. İhale konusu işin ilanı ise 07.05.2010 tarihinde KİK bülteni ile bir adet yerel gazete yapıldığı komisyon kararından ve KİK bülteninden anlaşılmaktadır.

24.05.2010 tarihinde yapılan ihalede isteklilerin teklif zarfları açıklanarak Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı ve Teklif Fiyatlarına İlişkin Tutanak düzenlenmiş ve ilgili mevzuat gereği tekliflerin değerlendirilmesine geçilmiştir. İhale Komisyonu tarafından şikayete konu ihale için tüm teklifler geçerli teklif olarak belirlenmiş, teklifi değerlendirme dışı bırakılan firma olmamıştır.

07.06.2010 tarihli İhale komisyonu kararında;

“Komisyonumuzca İdari Şartnamenin 31 nci maddesine göre yapılan değerlendirme ve aynı Şartnamenin 33 üncü maddesinin göz önünde bulundurulması sonucunda teklif edilen avantajlı teklifler ile yaklaşık maliyet arasında fark oluşmasından dolayı aynı Şartnamenin 33 üncü maddesinde; 33.1 “İhale komisyonu, verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içerisinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister” maddesindeki “diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre aşırı düşük teklifleri tespit eder” ibaresinden dolayı komisyonumuz yaklaşık maliyeti irdeleme ihtiyacı hissetmiş olup, Komisyonumuzca en avantajlı teklifler ile diğer tekliflerin ortalaması yapılmak üzere çalışmalar neticesinde hazırlanmış olan yaklaşık maliyette bir çok grupta işin önemli bir kısmını oluşturan Boyalı Kaynaklı Demir Direk fiyatlarının tüm Gruplarda aynı olmadığı, 01 Grubunda; malzemenin 2,44 TL, montajın 1,47 TL, 02 Grubunda; malzemenin 2,26 TL, montajın 1,36 TL, 03-04-05-06 ve 07 Gruplarında malzemenin 1,82 TL, montajın 1,09 TL olarak hesaplandığı ve hesaplanan rakamların Komisyonumuzca hesaplanmış olan tüm tekliflerin ortalama rakamlarından bir hayli yüksek olduğu, 1 ve 2. Gruplarda maliyet hesaplama katsayısı olarak 1,23 katsayısı, 03-04-05-06 ve 07 Gruplarında 1,13 katsayısı kullanılarak yaklaşık maliyetin tespit edildiği Komisyonumuzca tespit edilmiştir. Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliğinin 11 nci maddesinin üçüncü fıkrasında “Yaklaşık maliyetin hesaplandığı tarihten ihalenin ilk ilan ve davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda yaklaşık maliyeti oluşturan unsurlar, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan ilgili endeksler üzerinden güncellenir” hükmü çerçevesinde güncellenerek bütün gruplarda tek katsayı kullanılmasına karar verilmiş olup; 01 ve 02 Grupları güncellenerek yeni maliyetler oluşturulmuştur. Güncellenmiş olan yaklaşık maliyetler kararın ekindedir.

KİK Genel Tebliğinin 16.3.1 maddesinde yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler değerlendirilirken;

“…

a-Yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını,

b-Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,

c-Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,

Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder…” hükümleri çerçevesinde hüküm kurulabileceği belirtilmiştir.

İhale komisyonu olarak yapılan değerlendirmede bütün gruplarda teklif fiyatlarının tenzilatlarının %30-%40 bölgesinde gruplaşmış olması nedeniyle Genel Tebliğin 16.3.1 maddesinin ( c) fıkrası “Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını” hükmü çerçevesinde hazırlanmış olan yaklaşık maliyetin Komisyonumuzca irdelenebileceği kanaati hasıl olmuştur.

Buna göre;

Bir paket halinde ihalede birden fazla katsayı kullanılması ve farklı malzeme fiyatlarının oluşması nedeniyle Komisyonumuz, ilgili Şube Müdürlüğü tarafından oluşturulan en son güncel katsayıyı ve sadece demir direk malzeme birim fiyatını piyasa rayiç fiyatları ve diğer tekliflerin ortalama fiyatları baz alarak;

10.49.ŞEH/01 Grubunun yaklaşık maliyeti 291.804,75 TL’den 262.392,11 TL’ye düşmüş olup, yeni maliyete göre tenzilat oranı %36 olmuştur.

10.49.ŞEH/02 Grubunun yaklaşık maliyeti 102.630,70 TL’den 86.934,44 TL’ye düşmüş olup, yeni maliyete göre tenzilat oranı %37 olmuştur.

10.49.ENH/03 Grubunun yaklaşık maliyeti 209.840,92 TL’den 163.213,93 TL’ye düşmüş olup, yeni maliyete göre tenzilat oranı %21 olmuştur.

10.49.ENH/05 Grubunun yaklaşık maliyeti 459.185,67 TL’den 365.386,77 TL’ye düşmüş olup, yeni maliyete göre tenzilat oranı %29 olmuştur.

10.49.ENH/06 Grubunun yaklaşık maliyeti 443.435,73 TL’den 347.975,33 TL’ye düşmüş olup, yeni maliyete göre tenzilat oranı %29 olmuştur.

10.49.ENH/07 Grubunun yaklaşık maliyeti 98.273,53 TL’den 94.644,93 TL’ye düşmüş olup, yeni maliyete göre tenzilat oranı %29 olmuştur.

Komisyonumuzca güncellemesi yapılmış olan demir direklere ait tüm tekliflerin ortalaması neticesinde malzemenin malzeme fiyatının 1,37 TL, montaj fiyatının ise 0,68 TL olarak oluştuğu, İl Müdürlüğümüzce yıl içerisinde benzer iş olarak 13.04.2010 tarihinde Kurumumuzda ihalesi yapılmış bakım onarım işlerinde teklif edilen en avantajlı fiyat ortalamasının da malzeme 1,13 TL, montaj 0,56 TL olarak gerçekleştiği görüldüğünden bu rakamların bile komisyonumuzun hesaplamış olduğu ortalama fiyatların çok altında kaldığı görülmektedir. Bütün Gruplarda yeni maliyete göre tenzilat oranı %30 seviyesinde olduğu görüldüğünden İl Müdürlüğümüzde yapımı devam eden ve tamamlanmış yatırım ve işletme ihalelerinde tenzilat oranı %30 ‘un üzerinde olmuş olup işin yapımı sırasında da herhangi bir sıkıntı ile karşılaşılmamıştır.

Yukarıda sıralanan sebeplerden dolayı tüm Gruplarda yaklaşık maliyet güncellemesi yapılarak, yeni maliyetlerin rakamlarının bir hayli aşağıya düştüğü görüldüğünden ve tüm gruplarda teklif edilen avantajlı fiyatların yeni yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olmadıkları ve müsaade edilen en yüksek müteahhitlik kar oranı %25 baz alınarak maliyetlerin hazırlandığı, ayrıca 33.1’de belirtilen diğer tekliflere aşırı düşük olamadığı kanaatine varıldığından İdari şartnamenin 35.1 maddesi gereği en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır esasına göre değerlendirme yapıldığı” belirtilerek oy çokluğu ile bahse konu Grupta ihale MYS Müh. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakılmış, ikinci avantajlı teklif sahibi olarak da Zirve Müh. Tic. Ltd. Şti. belirlenmiştir.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinde yaklaşık maliyetin idarelerce nasıl hesaplanacağı 11 inci maddesinde de yaklaşık maliyetin güncellemesinin nasıl yapılacağı belirtilmiştir. Anılan yönetmeliğin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 11 inci maddesinin üçüncü fıkrasında;“Yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda yaklaşık maliyeti oluşturan unsurlar, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan ilgili endeksler üzerinden güncellenir.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliğinin “Aşırı düşük teklif değerlendirmesi” başlıklı maddesinde;

“45.1. 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde; ihale komisyonunun verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, ihale komisyonunun, yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, yapım işinin özgünlüğü hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendireceği, bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterlerin esas alınacağı, Kurumun, aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır. 4734 sayılı Kanunun aktarılan hükümleri çerçevesinde, yapım işlerinde aşırı düşük tekliflerin tespit edilmesi ve sorgulanmasına ilişkin olarak aşağıdaki esaslara uyulması gerekmektedir:

45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 37 nci maddesi uyarınca geçerli teklifler tespit edildikten sonra;

Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.

Tort1 : Geçerli tekliflerin (Tn) aritmetik ortalaması (Tort1 = )

+σ : Geçerli tekliflerin standart sapması (σ = )

Aritmetik ortalamadan standart sapma çıkartılır ve eklenir.

Tort1- σ

Tort1+ σ

Aritmetik ortalama değerinin standart sapma kadar aşağısı ve standart sapma kadar yukarısı arasında kalan bölgede yer alan tekliflerin tekrar ortalaması alınmak suretiyle, ikinci aritmetik ortalama bulunur.

Ti : Standart sapma aralığında kalan teklifler : { Ti: (Tort1- σ ≤ Ti ≤ Tort1+ σ)}

+Tort2 : Standart sapma aralığında kalan tekliflerin (Ti) aritmetik ortalaması (Tort2= )

Hesaplanan ikinci aritmetik ortalama yaklaşık maliyete bölünmek suretiyle (C) değeri elde edilir.

C : Tort2/YM →

(C) değeri aşağıdaki eşitliklerin ilgili olanında yerine konularak (K) değeri bulunur.

C < 0,60 →

0,60 ≤ C ≤ 1,00 →

C > 1,00 →

Sınır değer aşağıdaki eşitlikten bulunur:

SD (Sınır değer) =

Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerinde ve % 40’ının altındaki teklifler dışında tek geçerli teklif bulunması durumunda; “Tort2” değeri tek geçerli teklife eşittir. Yaklaşık maliyetin % 40 - % 120 aralığında geçerli teklif bulunmaması durumunda; sınır değer yaklaşık maliyetin % 40’ıdır.

Sınır değer hesaplanmasında idarelerin faydalanmasına yönelik olarak hazırlanan “Yapım işlerinde sınır değer hesaplama aracı” programına Kurumun (www.kik.gov.tr) internet sayfasından erişilebilir.

45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden, ihale komisyonunun teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere üç iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.

45.1.3. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin maliyet bileşenlerini ve/veya bunlara ait fiyat analizlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

hususlarında istekliler tarafından belgelere dayalı olarak yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır…”açıklaması,

Anılan Tebliğin “Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler” başlıklı 16.3 üncü maddesinde;

“16.3.1. Yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır. İhale komisyonu;

a) Yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını,

b) Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,

c) Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,

Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak, teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisine sahiptir.

16.3.2. Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir.” açıklaması,

Yer almaktadır.

Bahse konu ihale 10.49.ENH/05 Grup Yelalan Grup Köyler ENH Tesisi yapım işi ihalesi olup, 03.05.2010 tarihli İhale Onay Belgesi eki Yaklaşık Maliyet İcmal Tablosunda işin yaklaşık maliyetinin 459.185,67 TL, yaklaşık maliyetin hazırlanış tarihinin ise 27.04.2010 olduğu belirtilmiştir. İhale konusu işin ilanı ise 07.05.2010 tarihinde KİK bülteni ile bir adet yerel gazete yayımlanmıştır. Bahse konu ihale ise 24.05.2010 tarihinde yapılmış olup söz konusu tarihte düzenlenen Paket İhalede İsteklilerce Teklif edilen Fiyatların Özeti başlıklı Tutanakta bahse konu grubun yaklaşık maliyetinin 459.185,67 TL olarak belirtilmiştir.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 11 inci maddesinin üçüncü fıkrasında;

yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda yaklaşık maliyeti oluşturan unsurların Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan ilgili endeksler üzerinden güncelleneceği hüküm altına alınmıştır.

Bahse konu ihalede ihalenin yaklaşık maliyetinin 27.04.2010 tarihinde hazırlandığı ve ihale ilanının 24.05.2010 tarihinde yayımlanmasına, ihale tarihinde yaklaşık maliyetin açıklanmasına rağmen ihale komisyonu tarafından tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında anılan yönetmeliğe aykırı olarak yukarıda açıklanan komisyon kararında belirtilen şekilde yaklaşık maliyetin güncellenerek tekliflerin değerlendirildiği görülmüştür. Anılan yönetmelikte öngörülen süre dikkate alınmaksızın ve şekle uyulmaksızın yaklaşık maliyet açıklandıktan sonra yaklaşık maliyetin yeniden güncellenmesi anılan Yönetmelik hükmüne aykırıdır.

Diğer taraftan 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde ihale komisyonunun verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği ve bu teklifleri reddetmeden önce teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili yazılı açıklama isteyeceği, ihale komisyonunun aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurumun, aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır. Kamu İhale Genel Tebliğinin 45 inci maddesinde anılan Kanunun aktarılan hükümleri çerçevesinde, yapım işlerinde aşırı düşük tekliflerin tespit edilmesi ve sorgulanmasına ilişkin olarak ihalelerde sınır değerin nasıl belirleneceğine ilişkin kriterler getirilmiş ve bu sınır değerin altında kalan isteklilerin tekliflerinin ihale komisyonu tarafından aşırı düşük teklif olarak değerlendirilerek bu isteklilerden tekliflerine açıklama getirilmesinin gerektiği hüküm altına alınmıştır. Bu bağlamda yapım işi ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin belirlenmesine ilişkin sınır değerin tespitinde iki önemli paremetre yer almakta olup, bu parametrelerden biri isteklilerin geçerli olarak değerlendirilen teklif fiyatları diğeri ise, idarenin söz konusu ihaleye ilişkin belirlediği yaklaşık maliyetidir.

4734 sayılı kanunun 36 ncı maddesinin birinci fıkrası gereğince ihale tarih ve saatinde tekliflerin alınıp açılmasından sonra kanunda öngörülen kontrol ve tespitler yapıldıktan sonra istekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarının açıklanacağı hüküm altına alınmıştır.

Bu bağlamda İhale komisyonu tarafından aşırı düşük tekliflerin belirlenmesine ilişkin sınır değerin tespitinde dolayısıyla tekliflerin değerlendirilmesinde önemli bir parametre olan yaklaşık maliyetin 4734 sayılı kanunun 36 ncı maddesi hükümleri çerçevesinde açıklandıktan sonra ihale komisyonu tarafından tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında yeniden güncellenerek bu güncellenen rakamlarla tekliflerin değerlendirilmesi işleminde anılan mevzuat hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.

İdarece belirlenen ihale tarih ve saatinde hazır bulunanlar önünde açıklanan yaklaşık maliyetin dikkate alınarak sınır değerin belirlenmesi ve sınır değerin altında kalan isteklilerin tekliflerinin 4734 sayılı Kanunun 38 nci maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümleri gereğince aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerekmektedir.

Diğer taraftan, başvuru sahibinin şikayetinin uygun bulunmama gerekçesi olarak Kamu İhale Genel Tebliğinin 16.3.1 nci maddesine atıfta bulunulmuştur. Anılan Tebliğin 16.3.1 nci maddesi yaklaşık maliyetin üzerinde tekliflerin ihale komisyonunca nasıl değerlendirileceğine ilişkin açıklamaları içermekte olup bahse konu ihalede 16 adet istekli teklif vermiş olup, bu tekliflerin tamamı ihale komisyonunca geçerli teklif olarak belirlenmiş, verilen tekliflerin tamamının idarece belirlenen yaklaşık maliyetin altında olduğu, görülmüştür. Dolayısıyla anılan firmanın şikayet başvurusunun uygun bulunmama gerekçesi olarak anılan Tebliğ hükmünün gösterilmesinde ihale mevzuatına uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idarece belirlenen ihale tarih ve saatinde hazır bulunanlar önünde açıklanan yaklaşık maliyetin dikkate alınarak sınır değerin belirlenmesi ve sınır değerin altında kalan isteklilerin tekliflerinin 4734 sayılı Kanunun 38 nci maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümleri gereğince aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

Karşı Oy:

KARŞI OY

İncelemeye konu ihale; 10.49.ENH/05 Grup Yelalan Grup Köyler ENH Tesisi yapım işi ihalesi olup 03.05.2010 tarihli İhale Onay Belgesi eki Yaklaşık Maliyet İcmal Tablosunun tetkikinden bahse konu işin yaklaşık maliyetinin 459.185,67 olduğu, yaklaşık maliyetin hazırlanış tarihinin ise 27.04.2010 tarihi olduğunun belirtildiği anlaşılmıştır. İhale konusu işin ilanı ise 07.05.2010 tarihinde KİK bülteni ile bir adet yerel gazete yapıldığı komisyon kararından ve KİK bülteninden anlaşılmaktadır.

24.05.2010 tarihinde yapılan ihalede isteklilerin teklif zarfları açıklanarak Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı ve Teklif Fiyatlarına ilişkin tutanak düzenlenmiş ve ilgili mevzuat gereği tekliflerin değerlendirilmesine geçilmiştir. İhale Komisyonu tarafından şikayete konu ihale için tüm teklifler geçerli teklif olarak belirlenmiş, teklifi değerlendirme dışı bırakılan firma olmamıştır.

07.06.2010 tarihli İhale komisyonu kararında;

“Komisyonumuzca İdari Şartnamenin 31 nci maddesine göre yapılan değerlendirme ve aynı Şartnamenin 33 üncü maddesinin göz önünde bulundurulması sonucunda teklif edilen avantajlı teklifler ile yaklaşık maliyet arasında fark oluşmasından dolayı aynı Şartnamenin 33 üncü maddesinde; 33.1“İhale komisyonu, verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içerisinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister” maddesindeki “diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre aşırı düşük teklifleri tespit eder” ibaresinden dolayı komisyonumuz yaklaşık maliyeti irdeleme ihtiyacı hissetmiş olup, Komisyonumuzca en avantajlı teklifler ile diğer tekliflerin ortalaması yapılmak üzere çalışmalar neticesinde hazırlanmış olan yaklaşık maliyette bir çok grupta işin önemli bir kısmını oluşturan Boyalı Kaynaklı Demir Direk fiyatlarının tüm Gruplarda aynı olmadığı, 01 Grubunda; malzemenin 2,44 TL, montajın 1,47 TL, 02 Grubunda; malzemenin 2,26 TL, montajın 1,36 TL, 03-04-05-06 ve 07 Gruplarında malzemenin 1,82 TL, montajın 1,09 TL olarak hesaplandığı ve hesaplanan rakamların Komisyonumuzca hesaplanmış olan tüm tekliflerin ortalama rakamlarından bir hayli yüksek olduğu, 1 ve 2. Gruplarda maliyet hesaplama katsayısı olarak 1,23 katsayısı, 03-04-05-06 ve 07 Gruplarında 1,13 katsayısı kullanılarak yaklaşık maliyetin tespit edildiği Komisyonumuzca tespit edilmiştir. Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliğinin 11 nci maddesinin üçüncü fıkrasında“Yaklaşık maliyetin hesaplandığı tarihten ihalenin ilk ilan ve davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda yaklaşık maliyeti oluşturan unsurlar, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan ilgili endeksler üzerinden güncellenir” hükmü çerçevesinde güncellenerek bütün gruplarda tek katsayı kullanılmasına karar verilmiş olup; 01 ve 02 Grupları güncellenerek yeni maliyetler oluşturulmuştur.

KİK Genel Tebliğinin 16.3.1 maddesinde yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler değerlendirilirken;

“…

a-Yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını,

b-Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,

c-Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,

Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder…” hükümleri çerçevesinde hüküm kurulabileceği belirtilmiştir.

İhale komisyonu olarak yapılan değerlendirmede bütün gruplarda teklif fiyatlarının tenzilatlarının %30-%40 bölgesinde gruplaşmış olması nedeniyle Genel Tebliğin 16.3.1 maddesinin ( c) fıkrası “Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını” hükmü çerçevesinde hazırlanmış olan yaklaşık maliyetin Komisyonumuzca irdelenebileceği kanaati hasıl olmuştur.

Buna göre;

Bir paket halinde ihalede birden fazla katsayı kullanılması ve farklı malzeme fiyatlarının oluşması nedeniyle Komisyonumuz, ilgili Şube Müdürlüğü tarafından oluşturulan en son güncel katsayıyı ve sadece demir direk malzeme birim fiyatını piyasa rayiç fiyatları ve diğer tekliflerin ortalama fiyatları baz alarak;

10.49.ŞEH/01 Grubunun yaklaşık maliyeti 291.804,75 TL’den 262.392,11 TL’ye düşmüş olup, yeni maliyete göre tenzilat oranı %36 olmuştur.

10.49.ŞEH/02 Grubunun yaklaşık maliyeti 102.630,70 TL’den 86.934,44 TL’ye düşmüş olup, yeni maliyete göre tenzilat oranı %37 olmuştur.

10.49.ENH/03 Grubunun yaklaşık maliyeti 209.840,92 TL’den 163.213,93 TL’ye düşmüş olup, yeni maliyete göre tenzilat oranı %21 olmuştur.

10.49.ENH/05 Grubunun yaklaşık maliyeti 459.185,67 TL’den 365.386,77 TL’ye düşmüş olup, yeni maliyete göre tenzilat oranı %29 olmuştur.

10.49.ENH/06 Grubunun yaklaşık maliyeti 443.435,73 TL’den 347.975,33 TL’ye düşmüş olup, yeni maliyete göre tenzilat oranı %29 olmuştur.

10.49.ENH/07 Grubunun yaklaşık maliyeti 98.273,53 TL’den 94.644,93 TL’ye düşmüş olup, yeni maliyete göre tenzilat oranı %29 olmuştur.

Komisyonumuzca güncellemesi yapılmış olan demir direklere ait tüm tekliflerin ortalaması neticesinde malzemenin malzeme fiyatının 1,37 TL, montaj fiyatının ise 0,68 TL olarak oluştuğu, İl Müdürlüğümüzce yıl içerisinde benzer iş olarak 13.04.2010 tarihinde Kurumumuzda ihalesi yapılmış bakım onarım işlerinde teklif edilen en avantajlı fiyat ortalamasının da malzeme 1,13 TL, montaj 0,56 TL olarak gerçekleştiği görüldüğünden bu rakamların bile komisyonumuzun hesaplamış olduğu ortalama fiyatların çok altında kaldığı görülmektedir. Bütün Gruplarda yeni maliyete göre tenzilat oranı %30 seviyesinde olduğu görüldüğünden İl Müdürlüğümüzde yapımı devam eden ve tamamlanmış yatırım ve işletme ihalelerinde tenzilat oranı %30 ‘un üzerinde olmuş olup işin yapımı sırasında da herhangi bir sıkıntı ile karşılaşılmamıştır.

Yukarıda sıralanan sebeplerden dolayı tüm Gruplarda yaklaşık maliyet güncellemesi yapılarak, yeni maliyetlerin rakamlarının bir hayli aşağıya düştüğü görüldüğünden ve tüm gruplarda teklif edilen avantajlı fiyatların yeni yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olmadıkları ve müsaade edilen en yüksek müteahhitlik kar oranı % 25 baz alınarak maliyetlerin hazırlandığı, ayrıca 33.1’de belirtilen diğer tekliflere aşırı düşük olamadığı kanaatine varıldığından İdari şartnamenin 35.1 maddesi gereği en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır esasına göre değerlendirme yapıldığı” belirtilerek oy çokluğu ile bahse konu Grupta ihale MYS Müh. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakılmış, ikinci avantajlı teklif sahibi olarak da ikinci en avantajlı teklif sahibi olarak Zirve Müh. Tic. Ltd. Şti. belirlenmiştir.

07.06.2010 tarihli İhale komisyonu kararının karşı oy gerekçesinde İdari şartnamenin “isteklilerden tekliflerine açıklık getirilmesine ilişkin 32 nci maddesi ve “aşırı düşük teklifler” e ilişkin 33 üncü maddesine atıfta bulunulmuş ve gerekçede aynen;

“Şöyle ki teklifler detaylı incelenmiş olduğu takdirde, firmalardan yukarıda zikredilen maddeler doğrultusunda bilgi ve belge istenilmiş olacaktır.

Tarafımdan, 4734 KİK Genel Tebliğler (madde 38-aşırı düşük teklif sorgulama) formatına uygun olarak yapılan incelemede:

1. Grupta…..

…

5. Grupta459.185,67 TL’lik maliyetli iş 309.063,81 TL sınır değere dayandığından, bu Grup için verilen 16 teklif arasında 5 firma aşırı düşüğe girdiğinden sorgulanması gerekmektedir. Komisyonunun diğer üyeleri; %44,03 ile 257.000,00 TL bedelle işi vermeyi uygun görmektedir. Bu Gruptaki teklif farkı 182.995,60 TL’dir.

….

Ek-7 ve Ek-8’de firmaların vermiş olduğu tekliflerin alınış sırası ve yeterli görüldükten sonra en düşük tekliften en büyüğüne sıralı olarak düzenlenmiş halleri bulunmaktadır.

Ayrıca bu maddeler uygulanmadığı için madde 40’da belirtilen ihale üzerinde bırakılan firmanın teminatı sınır değerin %6’sı oranında olmayacaktır.

“Madde 40 Kesin teminat:

40.1 İhale üzerinde bırakılan istekliden sözleşme imzalanmadan önce, ihale bedelinin %6’sı oranında kesin teminat alınır.

40.2 Ancak, 4734 sayılı kanunun 38 inci maddesine göre yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda, ihalenin sınır değerin altında teklif veren isteklilerden biri üzerinde bırakılmasına karar verilmesi halinde ise kesin teminat, sınır değerin yüzde altısı oranında alınır.” açıklaması yapılarak ihale komisyonu ile aynı görüşte olunmadığı belirtilmiştir.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinde yaklaşık maliyetin idarelerce nasıl hesaplanacağı 11 inci maddesinde de yaklaşık maliyetin güncellemesinin nasıl yapılacağı belirtilmiştir. Anılan yönetmeliğin “yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 11 inci maddesinin üçüncü fıkrasında; “Yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda yaklaşık maliyeti oluşturan unsurlar, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan ilgili endeksler üzerinden güncellenir.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliğinin “Aşırı düşük teklif değerlendirmesi” başlıklı maddesinde;

“45.1. 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde; ihale komisyonunun verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, ihale komisyonunun, yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, yapım işinin özgünlüğü hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendireceği, bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterlerin esas alınacağı, Kurumun, aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır. 4734 sayılı Kanunun aktarılan hükümleri çerçevesinde, yapım işlerinde aşırı düşük tekliflerin tespit edilmesi ve sorgulanmasına ilişkin olarak aşağıdaki esaslara uyulması gerekmektedir:

45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 37 nci maddesi uyarınca geçerli teklifler tespit edildikten sonra;

Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.

Tort1 : Geçerli tekliflerin (Tn) aritmetik ortalaması (Tort1 = )

+σ : Geçerli tekliflerin standart sapması (σ = )

Aritmetik ortalamadan standart sapma çıkartılır ve eklenir.

Tort1- σ

Tort1+ σ

Aritmetik ortalama değerinin standart sapma kadar aşağısı ve standart sapma kadar yukarısı arasında kalan bölgede yer alan tekliflerin tekrar ortalaması alınmak suretiyle, ikinci aritmetik ortalama bulunur.

Ti : Standart sapma aralığında kalan teklifler : { Ti: (Tort1- σ ≤ Ti ≤ Tort1+ σ)}

+Tort2 : Standart sapma aralığında kalan tekliflerin (Ti) aritmetik ortalaması (Tort2= )

Hesaplanan ikinci aritmetik ortalama yaklaşık maliyete bölünmek suretiyle (C) değeri elde edilir.

C : Tort2/YM →

(C) değeri aşağıdaki eşitliklerin ilgili olanında yerine konularak (K) değeri bulunur.

C < 0,60 →

0,60 ≤ C ≤ 1,00 →

C > 1,00 →

Sınır değer aşağıdaki eşitlikten bulunur:

SD (Sınır değer) =

Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerinde ve % 40’ının altındaki teklifler dışında tek geçerli teklif bulunması durumunda; “Tort2” değeri tek geçerli teklife eşittir. Yaklaşık maliyetin % 40 - % 120 aralığında geçerli teklif bulunmaması durumunda; sınır değer yaklaşık maliyetin % 40’ıdır.

Sınır değer hesaplanmasında idarelerin faydalanmasına yönelik olarak hazırlanan “Yapım işlerinde sınır değer hesaplama aracı” programına Kurumun (www.kik.gov.tr) internet sayfasından erişilebilir.

45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden, ihale komisyonunun teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere üç iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.

45.1.3. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin maliyet bileşenlerini ve/veya bunlara ait fiyat analizlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

hususlarında istekliler tarafından belgelere dayalı olarak yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır…”açıklaması,

Anılan Tebliğin “Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler” başlıklı 16.3 üncü maddesinde;

“16.3.1. Yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır. İhale komisyonu;

a) Yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını,

b) Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,

c) Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,

Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak, teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisine sahiptir.

16.3.2. Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir.” açıklaması,

Yer almaktadır.

Bahse konu ihale 10.49.ENH/05 Grup Yelalan Grup Köyler ENH Tesisi yapım işi ihalesi olup 03.05.2010 tarihli İhale Onay Belgesi eki Yaklaşık Maliyet İcmal Tablosunda işin yaklaşık maliyetinin 459.185,67 TL, yaklaşık maliyetin hazırlanış tarihinin ise 27.04.2010 olduğu belirtilmiştir. İhale konusu işin ilanı ise 07.05.2010 tarihinde KİK bülteni ile bir adet yerel gazete yayımlanmıştır. Bahse konu ihale ise 24.05.2010 tarihinde yapılmış olup söz konusu tarihte düzenlenen Paket İhalede İsteklilerce Teklif edilen Fiyatların Özeti başlıklı Tutanakta bahse konu grubun yaklaşık maliyetinin 459.185,67 TL olarak belirtilmiştir.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 11 inci maddesinin üçüncü fıkrasında; yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda yaklaşık maliyeti oluşturan unsurların Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan ilgili endeksler üzerinden güncelleneceği hüküm altına alınmıştır. Bahse konu ihalede ihalenin yaklaşık maliyetinin 27.04.2010 tarihinde hazırlandığı ve ihale ilanının 24.05.2010 tarihinde yayımlanmasına, ihale tarihinde (24.05.2010) yaklaşık maliyetin açıklanmasına rağmen ihale komisyonu tarafından tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında anılan yönetmeliğe aykırı olarak yukarıda açıklanan komisyon kararında belirtilen şekilde yaklaşık maliyetin güncellenerek tekliflerin değerlendirildiği görülmüştür. Anılan yönetmelikte öngörülen süre dikkate alınmaksızın ve şekle uyulmaksızın yaklaşık maliyet açıklandıktan sonra yaklaşık maliyetin yeniden güncellenmesi anılan Yönetmelik hükmüne aykırıdır.

Diğer taraftan 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde ihale komisyonunun verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği ve bu teklifleri reddetmeden önce teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili yazılı açıklama isteyeceği, ihale komisyonunun aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurumun, aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır. Kamu İhale Genel Tebliğinin 45 inci maddesinde anılan Kanunun aktarılan hükümleri çerçevesinde, yapım işlerinde aşırı düşük tekliflerin tespit edilmesi ve sorgulanmasına ilişkin olarak ihalelerde sınır değerin nasıl belirleneceğine ilişkin kriterler getirilmiş ve bu sınır değerin altında kalan isteklilerin tekliflerinin ihale komisyonu tarafından aşırı düşük teklif olarak değerlendirilerek bu isteklilerden tekliflerine açıklama getirilmesinin gerektiği hüküm altına alınmıştır. Bu bağlamda yapım işi ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin belirlenmesine ilişkin sınır değerin tespitinde iki önemli paremetre yer almakta olup bu parametrelerden biri isteklilerin geçerli olarak değerlendirilen teklif fiyatları diğeri ise idarenin söz konusu ihaleye ilişkin belirlediği yaklaşık maliyetidir.

4734 sayılı kanunun 36 ncı maddesinin birinci fıkrası gereğince ihale tarih ve saatinde tekliflerin alınıp açılmasından sonra kanunda öngörülen kontrol ve tespitler yapıldıktan sonra istekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarının açıklanacağı,

Aynı zamanda anılan kanunun “temel ilkeler” başlıklı 5 inci maddesinde idarelerin bu kanuna göre yapacakları ihalelerde rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu hüküm altına alınmıştır.

Bu bağlamda İhale komisyonu tarafından aşırı düşük tekliflerin belirlenmesine ilişkin sınır değerin tespitinde dolayısıyla tekliflerin değerlendirilmesinde önemli bir parametre olan yaklaşık maliyetin 4734 sayılı kanunun 36 ncı maddesi hükümleri çerçevesinde hazirunda açıklandıktan sonra ihale komisyonu tarafından tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında yeniden güncellenerek bu güncellenen rakamlarla tekliflerin değerlendirilmesi işleminde anılan mevzuat hükümlerine uygunluk bulunmadığı gibi ihale komisyonunca tesis edilen işlemin Kanunun temel ilkelerini sakatladığı sonucunda varılmıştır. Bir başka anlatımla yaklaşık maliyet ve bu değer üzerinden belirlenen bazı ihaleye katılım yeterlik kriteri ihaleye katılım ve teklif fiyatlarını etkileyeceği açıktır. Bu durumun ise söz konusu ihalenin iptalini gerektirdiği sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan, başvuru sahibinin şikayetinin uygun bulunmama gerekçesi olarak Kamu İhale Genel Tebliğinin 16.3.1 nci maddesine atıfta bulunulmuştur. Anılan Tebliğin 16.3.1 nci maddesi yaklaşık maliyetin üzerinde tekliflerin ihale komisyonunca nasıl değerlendirileceğine ilişkin açıklamaları içermekte olup bahse konu ihalede 16 adet istekli teklif vermiş olup bu tekliflerin tamamı ihale komisyonunca geçerli teklif olarak belirlenmiş, verilen tekliflerin tamamının idarece belirlenen yaklaşık maliyetin altında olduğu, diğer taraftan 16 tekliften 14’ünün ise ihale komisyonunca belirlenen yaklaşık maliyetin üstünde olduğu görülmüştür. Dolayısıyla anılan firmanın şikayet başvurusunun uygun bulunmama gerekçesi olarak anılan Tebliğ hükmünün gösterilmesinde ihale mevzuatına uyarlık bulunmamaktadır.

Öte yandan 4734 sayılı Kanunun “kesin teminat” başlıklı 43 üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında;

“Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır.

Yapım işlerinde, 38 inci maddeye göre gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra, ihalenin aynı madde uyarınca hesaplanan sınır değerin altında teklif veren isteklilerden biri üzerinde bırakılması halinde, kesin teminat sınır değerin yüzde altısı oranında alınır.” hükmü yer almaktadır.

Anılan hüküm uyarınca Yapım işlerinde 4734 sayılı Kanunun 38 nci maddesine göre gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra ihalenin aynı madde uyarınca hesaplanan sınır değerin altında teklif veren isteklilerden biri üzerinde bırakılması halinde kesin teminatın sınır değerin yüzde altısı üzerinden alınması gerekmektedir. İhale komisyonunca sınır değerin güncellenerek düşürülmesi ve bu sınır değer üzerinden tekliflerin değerlendirilerek ihalenin bu sınır değerin altında teklif veren istekli üzerinde bırakılması halinde kesin teminatın bu değer üzerinden alınması durumunda anılan Kanun maddesine uygun olmadığı gibi aynı zamanda ilgili mevzuat uyarınca kesin teminatın kesin teminatın gelir kaydedilmesinin gerektiği hallerin ortaya çıkması durumunda da kamu zararının oluşmasına neden olunabileceği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenle incelemeye konu ihalenin iptal edilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle,“düzeltici işlem belirlenmesine” yönelik karara katılmıyorum.

Erkan DEMİRTAŞ

Kurul Üyesi